Artık icraata gelmeliyim çünkü elimdeki malzemeyi ve denklemleri yeterince tanıdım. Geçen gün yaptığım deney kılıklı deneme (-bknz. aşağıdaki İKİNCİ BÖLÜM) beni çok etkiledi ve devam ettim.
Aşağıdaki vidyodan anlaşılacağı üzere, webcam devresi üzerindeki yazılar tam odağa geldiğinde okunur oluyorlar. Biraz düşündüğümde ve esnemeyen bir ip ile bu mesafeyi ölçtüğümde odak uzaklığını mükemmel bir şekilde ölçebileceğimi farkettim...
BİRİNCİ BÖLÜM:
Deneye ek olarak ihtiyacım olan sadece bir ip ve bunu sararak ölçmeme yarayacak bir boruydu. İpi aynayı tutan pimlere takarak tam ayna hizasından (3 kere) düğümledim. İpin diğer ucunu da webcam devresini tutan vida deliklerinden birinden geçirdim. Böylece devre aynaya yaklaştığında arkasından tuttuğum ip boyunca ilerleyecekti...
Veee görüntü ekranda netleştiğinde görüntü almayı kesip parmağımla tuttuğum noktaya yine üç düğüm atarak yerini işaretledim. Ama burada önemli bir sorun vardı! O da ölçümü mükemmele yakın yapsam bile ipin uzunluğunu en hassas nasıl ölçebilirdim? Aklıma önceki deneyde kullandığım boru geldi ve çapını ölçtüğümde çok uygun (~10 cm.) olduğunu gördüm. Sonra ne mi yaptım, sardım tabii ki:
Sardım ve saydım, toplamda 22 sipir buldum. Tabii doğru bir ölçüm için sipirler arasındaki mesafeyi sıfırlamalıydım. Ayrıca tam tur olarak varsaydığım son sipirden iki düğüm arasındaki mesafeyi çıkarmalıydım. Sonuçta saydığım 22 sipirin hepsi tam tur değildir:
Ölçüm Sonuçları:
r = 3,18/2 = 1,59 cm.
Ç = 2 . π . 15,9 = 99,902 mm.
Fark: 1,1 cm.
Sipir: ~22 adet
Çevresi: ~ 10 cm.
Artık her şey Pi sayısının marifetine kalıyordu ki sipir farkını çıkardıktan sonra geriye iki tane matematiksel işlem yapma zahmetini daha doğrusu zevkini bana bırakıyordu.
RoC = 22 . 10 - 1,1 = 2189 mm.
Hemen sağlamasını Sagita Calculator ile yaptığımızda (bu arada D: 154 mm.), çalıştayda hedeflenen 1,29 mm. sagitta değerini bulamıyoruz!
Neden! Evet, neden?
Bu sorunun cevabını henüz bilmiyorum. Keza Uğur İKİZLER bu konuda ATM Türk'ün 7068. iletisinde arada oluşan hesaplama farkını gündeme getirmişti. Ancak bir türlü tatmin edici bir cevap bulamamıştık. Ölçüm veya denklem hataları dedik ama yeterli görmedik. Benim aklıma aynayı parabol hale getirince oluşan bir odak kayması (-bknz. 7122. ileti) geldi. Ama 7214. iletide de farklı ayrıntılar Enes TINKILINÇ sayesinde açığa çıktı.
Sanırım bu olanları anlayabilmem için daha 10 fırın ekmek yemeliyim...:)
İKİNCİ BÖLÜM:
Bir teleskop aynasının tam karşısına geçip RoC (-bknz. Radius of Curvature) mesafesine daha önce söktüğüm CCD'yi (-bknz. Logitech QuickCAM Pro 9000 Parçalama) koyup üzerindeki LED'den çıkan ışığın (aynı zamanda aydınlanan devrenin görüntüsü) aynadan yansıyarak CCD üzerine düşmesi. Bunu aşağıdaki vidyoda izleyebilirsiniz:
Bu vidyoki güneş değildir...:)
Şimdi de şöyle diyebilisiniz: "Salih senin derdin ne ki böyle bir şey yaptın?"
Cevabı basit denemek için. Aslında ATM Türk'ün 7229. iletimin ikinci bölümünde bunu denemek istediğimi işaret ederek olası nedenleri sıraladım. Ama henüz sonuç kaydettiğimi düşünmüyorum. Ancak şunları unutmadan söylemeliyim:
- Odak dışında aynanın hayalet bir görüntüsü CCD'ye yansıyor,
- Odaktan uzaklaşıldıkça bu görüntü büyüyor ve
- Aynaya çok yaklaşınca yüzeyindeki en ufak ayrıntıyı görebiliyoruz...
Belki ileride bu bir deney olabilir. Çünkü projeninin son aşamasında uygulanması gerekecek. İkincil ayna yerine bir CCD koymayı ve tamamen bilgisayar ile denetlenen bir teleskop olmasını hedefliyorum.
Dip Not: Vidyodaki nokta şeklinde sabit gölgeler CCD üzerine yapışmış tozlardır.
Dip Not: Vidyodaki nokta şeklinde sabit gölgeler CCD üzerine yapışmış tozlardır.
